Możesz uniknąć zatruć pokarmowych!

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu, w związku ze zbliżającym się okresem letnim oraz trwającymi uroczystościami I - komunijnymi, serdecznie zaprasza do współpracy w zakresie profilaktyki zatruć pokarmowych.

 

Zatrucia pokarmowe występują najczęściej w okresie letnim. Związane są głównie ze spożyciem źle przechowywanej żywności, w której pod wpływem wysokiej temperatury szybko mnożą się groźne dla naszego układu pokarmowego bakterie lub wirusy.

Objawem zatrucia pokarmowego są wymioty, biegunki, niekiedy także gorączka. Mogą one pojawić się bezpośrednio po spożyciu skażonej żywności bądź dopiero następnego dnia.

Do najczęściej występujących czynników powodujących zatrucia pokarmowe należą norowirusy i pałeczki z rodzaju Salmonella. Zakażenie bakteriami Salmonella następuje drogą pokarmową – poprzez spożycie wody lub pokarmu zawierającego pałeczki Salmonelli. Najczęściej są to jaja oraz mięso (nie tylko drobiowe) i jego przetwory. Ważnym źródłem zakażenia są również osoby będące bezobjawowymi nosicielami, które uczestniczą w produkcji i przygotowywaniu żywności, nieświadomie doprowadzając do przeniesienia bakterii.

Norowirusy wywołują objawy popularnie, ale nieprawidłowo zwane „grypą żołądkową”. Z reguły nie powodują one większych komplikacji dla zdrowia, jednak odwodnienie spowodowane występującą w czasie trwania choroby biegunką i wymiotami może być niebezpieczne dla małych dzieci i osób w podeszłym wieku. Wirus ten jest niestety jednym z najbardziej zakaźnych wirusów. Na zakażenie nie ma żadnego lekarstwa czy też szczepionki, jednakże przestrzegając zasad higieny można znacznie zmniejszyć ryzyko zachorowania.

Zapobieganie zatruciom i zakażeniom pokarmowym

 

1. Utrzymaj w odpowiedniej czystości ręce i powierzchnie stykające się z żywnością

 

Większość mikroorganizmów bytujących wokół nas nie wywołuje chorób. Jednakże część z nich, znajdująca się w wodzie,  w glebie, na ciele zwierząt i ludzi może być niebezpieczna i może stać się przyczyną choroby. Zarazki najczęściej przenoszone są na rękach np. ze skorupki jajka lub z surowego mięsa oraz na sprzęcie używanym przy produkcji żywności lub przy przygotowywaniu posiłków np. desce do krojenia. Nawet niewielki kontakt z powierzchniami zanieczyszczonymi drobnoustrojami może spowodować przeniesienie ich na żywność i doprowadzić do wystąpienia zakażeń pokarmowych. Żywność,  zwłaszcza kremy z jajek i mleka, mięso mielone, ryby stanowią doskonałe podłoże do namnażania się drobnoustrojów. Mycie rąk przed każdym kontaktem z żywnością i podczas jej przygotowywania, po wyjściu z toalety, po każdym ich zabrudzeniu uniemożliwi przeniesienie drobnoustrojów. Należy zaznaczyć, że również owady i inne zwierzęta przenoszą chorobotwórcze drobnoustroje, dlatego tak ważne jest odpowiednie zabezpieczenie przed nimi pomieszczenia kuchni i żywności. Bardzo ważne jest, aby wszystkie powierzchnie i sprzęty wykorzystywane podczas przygotowywania posiłków były czyste. Należy regularnie myć wnętrze lodówki i często opróżniać i myć kosz na odpady kuchenne.  

               

2.  Oddzielaj   mięso surowe, drób, jaja i owoce morza  od innej żywności

 

Surowa żywność, przede wszystkim mięso, zwłaszcza drób, ryby, owoce morza i odpady pochodzące z tych produktów mogą zawierać niebezpieczne mikroorganizmy. Zawsze istnieje niebezpieczeństwo przeniesienia drobnoustrojów na inną żywność podczas jej przygotowywania i magazynowania. Przygotowując  surowe składniki potrawy (np. mięso, warzywa, owoce, jajka)  wskazane jest używanie  wydzielonego sprzętu i przedmiotów np. noży i desek do krojenia mięsa. Żywność przechowujemy w oddzielnych pojemnikach, tak aby nie dopuścić do kontaktu  żywności surowej z żywnością już  poddaną obróbce termicznej. Przy zakupie wędlin w sklepie należy zwrócić uwagę czy ekspedientka po wcześniejszym odważeniu mięsa,  przed wzięciem do ręki wędliny umyła ręce lub nałożyła rękawiczkę jednorazowego użytku. 

 

3. Poddawaj właściwej obróbce termicznej (gotowanie, smażenie, duszenie) mięso, drób, ryby,  jaja i owoce  morza

 

Właściwa obróbka termiczna żywności prowadzi do zabicia prawie wszystkich niebezpiecznych drobnoustrojów. Badania dowiodły, że podgrzanie żywności do temp. 74⁰ C   w większości przypadków  zapewnienia  jej bezpieczeństwo. Przygotowując potrawy płynne np. zupę, należy doprowadzić je do wrzenia, aby mieć pewność, że została osiągnięta temperatura 74⁰ C. Smażąc mięso upewniamy się, czy jest dobrze usmażone (temperatura wewnątrz mięsa powinna osiągnąć 74⁰ C ). Sprawdzamy kolor wydzielającego się  z wnętrza mięsa soku (po jego naciśnięciu), jeżeli sok jest różowy mięso jest jeszcze  w środku surowe. Szczególną uwagę należy zwrócić na mięso mielone, drób w całości i duże partie mięsa.   Jeżeli odgrzewamy  potrawę,
dla bezpieczeństwa  należy podgrzać ją do temperatury 70⁰ C.   

 

4. Przechowuj w lodówce, najlepiej poniżej 5⁰C lub w temperaturze zalecanej przez producenta, wszystkie  gotowe i łatwopsujące się produkty spożywcze

 

Mikroorganizmy mogą namnażać się bardzo szybko, jeśli żywność jest  przechowywana w temperaturze pokojowej. Zaleca się, aby nie pozostawiać  ugotowanej żywności w temperaturze pokojowej dłużej niż 2 godziny. Z tego względu produkty łatwopsujace, wymagające niższej temperatury kupujemy w jak najkrótszym czasie przed powrotem do domu. Wzrost mikroorganizmów jest wolniejszy lub nawet powstrzymany w  temperaturze  poniżej 5⁰C. Jednakże, należy pamiętać, że niektóre niebezpieczne  mikroorganizmy, np. Yersinia, namnażają się również w żywności przechowywanej w urządzeniu chłodniczym (temperatura 4-8⁰C), dlatego też  nie należy przechowywać żywności zbyt długo, nawet w lodówce.

 

5. Dokładnie myj owoce i warzywa, szczególnie  przed spożyciem na surowo

 

Surowe produkty, w tym owoce, warzywa i woda mogą być zanieczyszczone niebezpiecznymi mikroorganizmami  i substancjami chemicznymi. Czynności takie jak dokładne umycie i/lub obranie warzyw  jest najprostszą metodą pozbycia się drobnoustrojów
i pozostałości pestycydów. Toksyczne substancje mogą powstawać w uszkodzonej lub spleśniałej żywności. Przy zakupie owoców i warzyw należy starannie je oglądać czy  są świeże, czy nie są spleśniałe. Pleśń ma udowodnione działanie rakotwórcze.

 

6. Nie spożywaj żywności,  która utraciła datę przydatności do spożycia

 

Przy każdym zakupie produktów spożywczych należy sprawdzać  na etykiecie datę produkcji i datę przydatności do spożycia.

 

7. Spożywaj żywność pochodzącą ze znanego źródła

 

 

N o r o w i r u s y

Norowirusy są niezwykle stabilne w środowisku i oporne na działanie czynników zewnętrznych. Wirus  jest oporny m.in. na :

- zamrażanie (nawet przez kilka lat);

- temperaturę poniżej 60⁰ C (giną w temperaturze 60⁰ C w ciągu 30 minut);

- większość stosowanych środków dezynfekcyjnych;

Dezynfekcję powierzchni powinno przeprowadzać się z zastosowaniem środków o wysokiej skuteczności przeciwwirusowej. Najważniejsze środki dezynfekcyjne spełniające te wytyczne zawierają aldehyd lub kwas nadoctowy.

Zakażenie:

- bardzo niska dawka zakaźna - od 10-100 cząsteczek wirusa

- okres wylęgania choroby - 1-2 dni

- czas trwania choroby - 2-3 dni

- zakaźne fekalia i wymiociny

- objawy kliniczne obejmują nagłe wystąpienie nudności, wymioty (najczęściej u dzieci)
   i biegunkę

- choroba kończy się samoistnym wyleczeniem

Drogi zakażenia:

- pokarmowa przez spożycie zakażonej żywności lub wody zanieczyszczonej fekaliami osób  chorych,

- bliski kontakt z chorym  lub ozdrowieńcem,

- kontakt z zanieczyszczonymi powierzchniami,

 

Źródła zakażenia:

(wirusy znajdujące się na powierzchniach skażonych nie namnażają się)

- żywność: sałatki (m.in. ziemniaczane, z kurczaka, owocowe), owoce, warzywa (np. sałata), lody, ciasta (głównie mrożone), kanapki, mięso;

- skażona woda pitna;

- skażone wody rekreacyjne (baseny, kąpieliska);

 

Jak uniknąć zakażeń noro- lub rotawirusami?

1. Przede wszystkim rygorystycznie przestrzegaj zasad higieny.

1. Często myj ręce. Po każdym skorzystaniu z toalety, po powrocie do domu, przed jedzeniem czy zabraniem się do przygotowywania jedzenia.

1. Przecieraj powierzchnie kuchenne i sprzęty w łazience oraz toalecie, a także słuchawkę telefonu i klamki
   u drzwi czymś kwaśnym, np. wodą z octem.

1. Klawiaturę komputera możesz przetrzeć wacikiem nasączonym wodą utlenioną.

1. Kiedy w domu jest osoba chora, do mycia toalety używaj środków czystości z chlorem.

1. Reaguj, jeśli w sklepie, restauracji, stołówce, barze czy gdziekolwiek, gdzie jest żywność pracuje osoba, która ma biegunkę. Komuś takiemu pod żadnym pozorem nie wolno dotykać żywności!

1. Chory powinien zostać w domu i przebywać tam jeszcze 2 - 3 dni po ustąpieniu objawów, bo norowirusami
   i rotawirusami zarażamy innych, dopóki nie złuszczy się
   i nie zostanie wydalony zniszczony nabłonek jelit.

 

Możesz uniknąć zatruć pokarmowych! Oto podstawowe zasady sprzyjające zdrowiu:

 

1. Starannie myj ręce, zwłaszcza po skorzystaniu z toalety, przed przygotowywaniem i spożywaniem posiłków, po dotykaniu pieniędzy.
2. Przechowuj żywność łatwo psującą się w niskiej temperaturze (szczególnie potrawy przygotowane z majonezem, ciasta z kremem, lody oraz inne rozdrobnione produkty), nie zamrażaj powtórnie raz rozmrożonej żywności.
3. Dokładnie myj owoce i warzywa.
4. Dbaj o czystość pomieszczeń i sprzętu kuchennego.
5. Myj i wyparzaj jaja przed ich użyciem do produkcji potraw (najlepiej unikaj potraw z dodatkiem surowych jaj).
6. Kupuj żywność z wiadomego i pewnego źródła, sprzedawaną w sposób higieniczny i w odpowiednich warunkach.
7. Przechowuj osobno surowce i produkty gotowe do spożycia (np. mięso i wędliny).

 

UWAGA !

 

Najczęstszą przyczyną zatruć pokarmowych są potrawy przygotowywane na bazie jaj, takie jak: sernik na zimno, kremy, befsztyk tatarski oraz różnego rodzaju sałatki, wyroby w galarecie, pasty mięsne i rybne.

 

Jaja przed użyciem należy umyć i wyparzać przez 10 sekund, a następnie umyć ręce chroniąc produkty przed wtórnym zakażeniem.

[treść archiwalna]