Przejście do sekcji:

Atrakcje turystyczne

Kościół z XIV w. i Stanowisko archeologiczne w Czarnowie

Miejscowość pojawia się w źródłach historycznych jako Camowo. W 1222 r. Konrad Mazowiecki przekazał Czarnowo Krzyżakom. W 1457 r. wieś została nadana przez Kazimierza Jagiellończyka miastu Toruniowi.
 
W Czarnowie-Kamieńcu odkryto stanowisko archeologiczne z okresu kultury łużyckiej (oddalone w lasach na zachód od Czarnowa), a w Czarnowie grodzisko średniowieczne.
Widok na osadę od strony Solca Kujawskiego
 
Na terenach tych znaleziono nawet ślady plemion scytyjskich, przybywających tu znad Morza Czarnego. Okoła 0,5 km od kościoła w stronę Bydgoszczy znajduje się końcowa stacja lini kolejowej poprowadzonej w 1910 r. z Torunia do Czarnowa. Linia została zlikwidowana w 1972 r. Jej pozostałości można zobaczyć, mijając kolejne miejscowościnp. Toporzysko, Złąwieś Wielką, Pędzewo i Górsk
 
Rekonstrukcja bramy osiedla obronnego i przylegającej do niej palisady

 

Kościół w Czarnowie

We wsi znajduje się gotycki kościół pw. św. Marcina z początku XIV w., restaurowany w 1498 r. staraniem mieszczanina toruńskiego Jana Heitmana oraz XVII-wieczny kościół murowany z cegły, jednonawowy, orientowany, z kwadratową wieżą o konstrukcji szkieletowej. Wyposażenie zabytkowe stanowią sprzęty barokowe, m.in. ołtarz główny i dzwony z XVIII w. oraz granitowa kropielnica, prawdopodobnie średniowieczna. Kościół otacza parcela cmentarna - najstarsza płyta nagrobna pochodzi z 1535 roku.

Parafię założył, jak wywodzi X. Kujot, jeden z panujących królów lub książąt polskich przed przybyciem krzyżaków, wyłączając ją ze starszej w Świerczynkach. Ponieważ Czarnowo z okolicą w r. 1457 z darowizny Kazimierza Jagielończyka dostało się miastu Toruniowi, mogła pod opieką miasta w XVI w. wciskać się swobodnie reformacja tak, iż już w roku 1542 biskup Chełmiński Gize upomniał magistrat toruński właśnie przez wzgląd na Czarnowo, aby zaniechał innowacyj kościelnych. Czujność następnych biskupów należy zawdzięczać utrzymanie zagrożonej parafii, jakkolwiek wizytator Strzesz jeszcze około roku 1670 wyznaje że liczy ona tylko 170 dusz, przytem oziębłych i niedbałych.

Kościół obecny, murowany, pochodzi jak wskazuje jego struktura, z samego początku XIV w. Prezbiterium i zakrystia zaopatrzone są sklepieniem; wieża połączona przedsionkiem z nawą kościoła, zbudowana we wiązarek, pochodzi z czasów znacznie późniejszych. Toruńskiemu rajcy Janowi Heytmanowi, który po wyratowaniu z niebezpieczeństwa na Wiśle, wiązany ślubem, kościół czarnowski w 1498 miał zbudować, przypisuje się tylko gruntowne odnowienie po zniszczeniu z czasu wojny 13 letniej. Czas konsekracji kościoła jest nieznany.


Kościół w Czarnowie

Ważniejsze zdarzenia historyczne: Czarnowo odstąpił biskup Płocki Gedeon 1222 r. biskupowi pruskiemu Chrystianowi. Od r. 1231 należało ono do zakonu, a od r. 1457 do Torunia. Miejscowość ta była w XIII, a pewnie i dawniej, obronną i jeszcze do nie dawna tu było widać okop nad Wisłą, nim go woda nie podmyła i niemal do szczętu nie zaniosła, także z roli plebańskiej wchłonęła Wisła jedną włókę jak świadczy Strzesz w XVII w. probostwo czarnowskie pięknie położone, posiadały niekiedy wybitniejsze osobistości, jak kanonik i oficjał chełmiński Ordinet Perenot pod koniec XVI wieku, Piotr Sokołowski, sufragan i oficjał chełmiński w połowie XVII w. i inni.

Wróć